Ticari (sentetik) Gübreler, içeriğinde istenilen oranda besin maddesi ve kalanı zararsız dolgu maddesi içeren ticari anlamda sentetik olarak üretilen gübrelerdir. Bu yazımda size hangi gübrenin ne işe yaradığını ve nasıl kullanacağınızı anlatacağım.
Sentetik gübreler form itibariyle toz, granül veya sıvı haldedir. Topraktan veya yapraktan verebilirsiniz. Genellikle kullanılacak bitkinin çeşidine, kullanım amacına, mevsime göre hangi gübreyi kullanacağımıza karar veririz. Bununla birlikte, bitkinin yaşına ve ihtiyacına göre doz ayarlaması yaparız.
Bahçeniz ve ağaçlarınız için bir diğer seçenek de Organik Gübrelerdir. Organik gübreler içerik olarak hayvansal ve bitkisel atıkların doğal yöntemlerle işlenmesiyle elde edilir. Toprağın yapısını ve kalitesini iyileştirir. Organik gübreler hakkında daha fazla bilgi edinmek için aşağıya bıraktığım linkte tıklayarak, okuyabilirsin.
NPK Nedir? Organik Gübre ile Doğal Verimi Nasıl Artırırsınız?
Ticari Gübreler Çeşitleri Ve Uygulama Şekli
Ticari sentetik gübrelerin içeriği ve kullanım metodu ile kullanım miktarı etiketinde yazar. Üstelik, yasal olarak etiketinde hangi bitki için ne oranda kullanılacağı da bir cetvelle açıklanır. Etiket bilgilerine bakarak kolayca hazırlayıp kullanın.
Azotlu (N) Gübre Uygulaması
Bitkiler için en çok kullanılan azotlu gübreler:
Amonyum sülfat (%21),
Amonyum nitrat (%20,5),
Kalsiyum amonyum nitrat (%26) ve
Üre’dir.
İklim, toprak ve ekonomik faktörler ağaçlarda hangi azotlu gübrenin kullanılacağını etkiler. Uygulanacak azotlu gübrenin miktarının belirlerken toprağın yapısını, azot kapsamını, ağacın azot ihtiyacını dikkate alın. Toprak ve yaprak analizleri bize bu konuda güzel bir fikir verir. Analize göre gübrenin miktarına ve çeşidine karar verebilirsiniz.
Azotlu gübreleri yılda 2 defa uygulayın. Sebebine gelince, azot toprakta çabuk ayrışır ve yağmur veya sulama suyuyla yıkanır. Bitki azotu çok çabuk tüketir ve ağaç için uzun bir gelişme dönemi boyunca azot ihtiyacı vardır.
Analiz sonuçlarına göre ihtiyaç olan azotlu gübre miktarı hesaplayıp, ikiye bölerek uygulayın. Yarısını iklim şartlarına göre şubat-mart aylarında, kalan yarısını haziran ayında ilk sulamayla birlikte verin.
Azotlu gübreleri, ağacın meyveye yatmamış olmasına, periyodisite gösteren çeşitlerde meyve yılı olmasına göre,
-Ağacın gövdesinden belli bir uzaklıktan itibaren,
-Ağaçların dal izdüşümleri arasında kalan alana
-Muntazam bir halka şeklinde serpilerek,
-Tırmık veya çapa ile toprağa karıştırarak uygulayın.
Fosforlu (P) Gübre Uygulaması
Ağaçlarda genellikle fosforlu gübre olarak Süper fosfat (%16-18) ve Triple süper fosfat (%43-46) gübreleri kullanılmaktadır. Fosforlu gübreleri kış mevsiminde uyguladığımızdan kışlık gübre deriz. Meyve ağaçlarında kullanılacağımız fosforlu gübre miktarını toprak ve yaprak analiz sonuçlarına göre belirleyin.
Fosfor içeren gübreler toprakta yavaş eridiğinden ve yavaş hareket ettiğinden üç yılda bir olmak üzere, Kasım-Şubat ayları arasında uygulayın.
Fosforlu gübreleri bahçelerde iki değişik yöntemle veririz. Birinci yöntemde, ağaçların dal izdüşümüne 30 cm genişlikte, 15-25 cm derinlikte halka şeklinde bir çukur açın. Bu çukura düzgün bir şekilde gübre serpin ve üzerini kapatın. Ancak bu yöntemde, ağaç köklerinin yüzeye yakın kısımlarında kesikler meydana gelebileceğinden dikkatli olun.
İkinci yöntemde ise, ağaçların dal izdüşümleri altında bir halka üzerinde ağacın büyüklüğüne göre 16-32 adet 15-25 cm derinlikte çukurlar açın. Uygulanacak gübreyi bu çukurlara eşit olarak dağıtın, üzerini toprakla örtün. Bu uygulamada bel küreğiyle belirtilen derinlikte bir çukur açın. Gerekli miktarda gübre toprağa koyun ve yine bel küreğiyle çıkan toprağı çukura çekmek suretiyle üzerini düzeltin.
Potasyumlu (K) Gübre Uygulaması
Potasyumlu gübreler; Potasyum nitrat, Potasyum sülfat ve Potasyum klorürdür. En çok kullanılan Potasyum Sülfat olup, içinde %48-52 oranında potasyum vardır.
Toprak analizi sonuçlarına bakıldığında, toprakta potasyum noksanlığı görülüyorsanız, belirlenen dozdaki potasyumlu gübre, fosforlu gübre uygulamasındaki gibi toprağa verin. Bununla birlikte fosforlu gübreyle karıştırarak, aynı anda da uygulayabilirsiniz.
Yaprak Gübreleri ve Uygulaması
Yaprak gübreleri bileşiminde ana besin maddeleri (N,P,K) ile demir, çinko, bakır, mangan, magnezyum ve diğer mikro elementleri bulunduran ve yapraktan püskürtülerek uygulanan sıvı gübrelerdir. İçeriğine göre yaprak gübrelerinin bileşimleri, uygulanacak element durumlarına göre değişiklik gösterir.
Yapılan yaprak analizi sonuçlarına göre ağacın ihtiyacı olan eksik besin maddelerini bulunduran yaprak gübresi tipini tercih edin. Bu gübreler konsantre bir sıvı olarak satılır. Hazırlanırken etiketinde yazan miktarda su ile seyrelterek uygulayın. Yaprak gübrelerinin hazırlanmasında, belli bir hacimdeki su ile, belirlenen ölçekte sıvı yaprak gübresini karıştırarak, normal ilaçlama yapar gibi yaprağa ve dallara püskürtün.
Uygulamada kullanılan aletler
Püskürtme için saksı ve küçük bahçe bitkilerinde sprey şişeleri kullanın. Büyük bahçeler ve ağaçlar için pulverizatör denilen püskürtücü alet kullanmanızı tavsiye ederim. Bu aletler ilaçlama için de kullanılan aletlerdir. Çalışma prensibi aynı olduğundan, ilaçlama sonrası temizlendikten sonra yaprak gübrelemesi için de kullanabilirsiniz.
Yaprak gübresi uygulamasında bahçede traktörle çekilen büyük pulverizatörü veya kolla pompalanarak uygulanan sırt pulverizatörü kullanabilirsiniz. Gübrelenecek bitkinin hacmine ve alanın genişliğine göre ikisinden birini tercih edebilirsiniz. Büyük meyve bahçelerinde traktörle çekilen ve kolları muhtelif genişlikte açılan, birden fazla püskürtme başlığı olan tipi tavsiye ederim. Modern tarım yapmak istiyorsanız, bu ekipmanı kullanarak zamandan ve işçilikten tasarruf edin.
Sırt pulverizatörünün ise sıvı koyulan bir tankı, püskürtme için piston görevi gören pompa kolu ve püskürtme başlığı olan bir uzatma aparatı vardır. Tıpkı bir sırt çantası gibi arkanıza sıvı tankını geçirip, bir elinizle pompalayın. Diğer elinizle püskürtme başlığını yapraklara doğru uzatarak kullanın. Püskürtme için aynı aletin motorlusunu da kullanabilirsiniz. Böylece pompalama yapmak zahmetinden kurtulmuş olun.
Yaprak gübresi uygularken dikkat edilecek konular
Ortam şartları
Yaprak gübresi uygularken güneşin yakıcı olduğu, mercek görevi görebileceği öğlen saatlerinden kaçının. Sabah veya akşam saatlerinde, rüzgarsız ve yağmursuz bir havada gübreleme yapın. Rüzgar, verdiğimiz yaprak gübresinin gübrenin havaya dağılmasına, bu yüzden yapraklara ulaşmamasına sebep olur. Yağmur, yaprak gübresinin yıkanmasına, dolayısıyla bitkinin yeterli gübrelenmemesine sebebiyet verir. Uygulamadan sonra, 24 saat içinde yağmur yağarsa yeniden gübreleme yapın.
Uygulama metodu ve periyodu
Yaprak gübresi uygularken, yaprakların alt ve üst yüzeylerinin gübre solüsyonu ile yeterince ve tamamen ıslatıldığından emin olun. Tüm yeşil aksamında kuru yer kalmayana kadar püskürmeye devam edin.
Unutulmamalıdır ki, yaprak gübreleri ortalama 3 dönemde uygulanır. Birinci uygulamayı ilk çiçek görüldüğünde, ikinci uygulamayı meyve tutumunda, üçüncü uygulamayı ikinciden 15-20 gün sonra yapın.
Pratikte, yaprak gübreleri aynı döneme rastlayan bazı zirai mücadele ilaçlarıyla karıştırılarak da uygulanabilir. Ancak, uygulanan yaprak gübresi çeşidinin mücadele ilaçlarıyla karıştırıp karıştırılmayacağını inceleyin. Etüt ettikten sonra şayet bir sorun görülmüyorsa, karışım hazırladıktan hemen sonra bekletilmeden uygulayın.
Ticari Gübreler ve Doz Aşımı
Ticari gübreler içeriğinde her besin maddesi için gerekli olan doz ayarlanmıştır. Ne yazık ki, doz aşıldığında yapraklarda ve meyvelerde yanıklar meydana gelir. Çabuk büyüsün, verim artsın, hemen olgunlaşsın diyerek fazla gübreleme yaparak bitkilerinize zarar vermeyin.
Fazla miktarda veya dozu aşılmış gübre solüsyonu kullanırsak yapraklar yanmış gibi görülür ve kenarları kıvrılır. Bununla birlikte yanma, taze yapraklar ve yaprak kenarında daha fazladır. Büyüme uçları hasar görür, yeni çıkan yaprakların formları bozuktur ve işlev göremez.
Aşırı doz gübre bitkide zehirlenme etkisi yapar ve normal gelişimini bozarız. Aynı şekilde gereksiz sıklıkla gübreleme yaparsak bitkilerinize yine zarar veririz. Dengeli beslenme ağaçlarınız ve diğer bitkileriniz için elzemdir.
