Biberin faydaları ve vücudumuza etkileri konusunu başlıklar halinde inceleyelim. Aşağıda ana başlıklara göz atabilirsiniz.
Biber nedir?
Biber, patlıcangiller familyasından Capsicum annuum bitkisinin meyvesidir. Evet, doğru okudunuz, aslında botanik bakımından meyvedir ve sağlığımıza bir çok faydası olan besin maddeleri içerir.
Acıdan tatlıya, sivriden dolmalığa çok sayıda çeşidi vardır. Taze veya kuru olarak tüketilir. Turşu olarak kışın saklayabilir veya közleyerek koruyabilirsiniz. Dilerseniz kurutup, rondoda çekerek toz veya pul biber olarak baharat yapabilirsiniz. Girdiği her yemeğe güzellik katan salçayı da unutmayalım!
Biber her türlü kullanım şeklinde vücudumuza fayda verir. Acı kısmı çekirdekte yoğunlaştığından, acı severler çekirdekle tüketmelidir. Acının vücut ısısını ve metabolizmayı arttırdığını bilmeyen kaldı mı? Zayıflamak isteyenler kahvenin içine bile acı pul biber atıyor. Elbette, kullanmadan önce doktorunuza danışın.
Aşağıda, kırmızı biberin içerdiği faydalı maddeler ve vücuda etkileri hakkında bildiklerimi yazıyorum.
Biberin İçerdiği Faydalı Maddeler
C vitamini: Biber, C vitamini açısından oldukça zengindir. C vitamini, bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olur ve serbest radikallerin neden olduğu hücresel hasarı azaltır.
Herkes portakalın en zengin C vitamini kaynağı olduğunu sanıyor. Biberi tanımamışlar! Aşağıdaki görselde bu ikisinin C vitamini içeriğini koyuyorum ki, olaya bakış açınız değişsin. 100 gr Portakal ve 100 gr Biber karşılaştırması:
A vitamini: Kırmızı biber, beta-karoten gibi A vitamini öncüleri içerir. Göz ve cilt sağlığını destekler ve bağışıklık sisteminin güçlendirir. A vitamini vücudun metabolizmasının sorunsuz çalışmasını sağlamak için gerekli olan organik (karbon içeren) bir bileşiktir.
Görme, büyüme, üreme, embriyo gelişmesi, kan yapımı, bağışıklık sistemi ve dokularda hücre büyümesi için gereklidir. Aman tanrım, ne çok görevi varmış! Günlük A vitamini ihtiyacına bakalım. Yetişkin bir erkek için 1000 mikrogram, yetişkin bir kadın için 800 mikrogram, çocuklar ve ergenler için ise 300-600 mikrogramdır.
Kapsaisin: Kırmızı biberin acılığından sorumlu olan kapsaisin, metabolizmayı hızlandırır ve termojenik etkiye sahiptir. Acı biberi yediğimizde metabolizmamız tepki verir, hızlanır ve terleriz. Yağ yakarız. Bu nedenle, kilo yönetimine yardımcı olur ve yağ yakımını artırır.
Lif: Biber lif açısından zengindir ve düşük kalorilidir. Lif, sindirim sistemi sağlığını destekler, tokluk hissi sağlar ve kan şekerinin düzenlenmesine yardımcı olur. Bağırsak florasını besler ve bağırsakları çalıştırır.
Potasyum: Potasyum, kalp sağlığını destekler ve kan basıncını düzenler.
Biberin vücuda etkisi nedir?
Metabolizmayı hızlandırır: İçerdiği kapsaisin, metabolizmayı hızlandırmaya yardımcı olur ve termojenik etkiye sahip olduğu için, vücut ısısının artmasına ve enerji harcamasının artmasına neden olur.
Bağışıklık sistemini güçlendirir: Yüksek C vitamini içeriği sayesinde, bağışıklık sisteminin güçlenmesine katkıda bulunuri böylece hastalıklara karşı direnci artırır.
Antioksidan etkileri: İçerdiği C vitamini ve beta-karoten gibi antioksidanlar sayesinde, serbest radikallerle savaşarak hücresel hasarı azaltır ve yaşlanma sürecini yavaşlatır.
Kilo yönetimine yardımcı olur: Kapsaisin ve lif içeriği, iştahı azaltır, tokluk hissi sağlar ve metabolizmayı artırarak kilo kontrolü sağlar.
Kalp sağlığını destekler: Potasyum içeriği sayesinde, kan basıncını düzenleyerek kalp sağlığını destekler.
Ancak, kırmızı biberin aşırı tüketimi, özellikle hassas kişilerde sindirim sorunlarına, mide ekşimesine veya irritasyona neden olur. Dolayısıyla, herhangi bir sağlık sorunu olan veya özel bir diyeti olan kişilerin tüketmeden önce doktorlarına danışmaları öneririm. Ayrıca, kapsaisin içeren biberlerin aşırı tüketimi, bazı kişilerde mide rahatsızlıklarına neden olur. Bu nedenle, biberi uygun miktarda tüketmek önemlidir.
Günlük ne kadar tüketmeliyiz?
Taze olarak günde 4-5 adet tüketilmesi yeterli olacaktır. Acı çeşitleri aşırı tüketmek bazı mide sorunlarına neden olabilir. Tatlı biberlerin tüketiminde üst sınır, kişinin metabolik hastalığı olup olmamasına, diyetine ve yaşına göre değişir.
Hangi biber daha faydalıdır?
Tabii ki kırmızı biber. Manav reyonlarını süsleyen yeşil, sarı, turuncu ve kırmızı biberin besin değeri en yüksek olanı kırmızı renkli olanıdır. Sebebine gelirsek, bitki üzerinde daha uzun süre kalır, dalında olgunlaşarak kırmızı rengi alır. Bu haliyle maksimum düzeyde faydalı maddelere sahip olur. Yeşil bibere kıyasla kırmızı biberde yaklaşık 11 kat daha fazla beta-karoten ve 1,5 kat daha fazla C vitamini bulunur.
Biberin tüketim şekli
İnsanoğlu biberi öyle çok seviyor ki, envai çeşit tüketim şekli bulmuştur. Kış aylarında da biberden mahrum kalmamak için çeşitli saklama koşullarını ve kullanım şeklini aşağıda sıraladım.
Biberin tüketim şekilleri oldukça çeşitlidir ve farklı kültürlerde birçok farklı şekilde kullanılır. İşte biberin yaygın tüketim şekilleri:
1. Taze Biber
Salatalar: Taze biberler, doğrudan salatalara eklenerek kullanılır. Özellikle kapya biberi, dolmalık biber ve yeşil biber çeşitleri salatalara renk ve lezzet katar.
Sade Tüketim: Taze biber, özellikle atıştırmalık olarak ya da yemeklerin yanında çiğ halde tüketilir. C vitamini açısından zengin bir alternatiftir.
Dolma: Dolmalık biberler, içi pirinç, kıyma veya sebzelerle doldurularak pişirilir ve “biber dolması” adıyla servis edilir.
2. Kızartma ve Kavurma
Kızartma: Yeşil biber ve sivri biber türleri, sıklıkla kızartılarak servis edilir. Domates sosu veya yoğurtla birlikte sunulur.
Kavurma: Biberler zeytinyağı ya da tereyağı ile kavrularak lezzetli bir garnitür veya kahvaltılık hazırlamak için kullanılır.
3. Turşu
Biber Turşusu: Taze biberler, sirke ve tuzla yapılan salamura ile fermente edilerek turşu haline getirilir. Acı biber, sivri biber veya dolmalık biber kullanılarak yapılır.
Türk mutfağında sıkça tüketilen bir çeşnidir.
4. Salça ve Soslar
Biber Salçası: Kapya biberi veya acı biberler ezilip tuzla karıştırıldıktan sonra güneşte kurutularak veya pişirilerek biber salçası yapılır. Yemeklerde, çorbalarda ve soslarda kullanılır.
Acı Soslar: Acı biberlerden yapılan soslar, yemeklere ve atıştırmalıklara lezzet katmak için yaygın olarak kullanılır. Dünyada en bilinenlerinden biri, jalapeno ve kırmızı biberden yapılan acı soslardır (Tabasco, Sriracha vb.).
5. Kurutarak Tüketim
Kuru Biber: Biberler yaz aylarında güneşte kurutulup kışlık olarak saklanır. Kurutulmuş biberler dolma yapımında, soslarda ve çorbalarda kullanılır. Özellikle kurutulmuş acı biberler, Türk mutfağında “isot” gibi baharat olarak da kullanılır.
6. Izgara veya Fırınlama
Izgara Biber: Et veya balıkla birlikte ızgara yapılan biberler, yemeklere eşlik eden lezzetli bir garnitür olarak tüketilir.
Fırında Pişirme: Biberler fırında kavrularak, zeytinyağı, sarımsak ve baharatlarla tatlandırılır. Ayrıca, fırında biber dolması popüler bir yemektir.
7. Baharat ve Ezme
Pul Biber: Kurutulmuş acı biberler öğütülerek pul biber haline getirilir. Yemeklerde baharat olarak kullanılır.
Biber Ezmesi: Ezilmiş acı ya da tatlı biberler, zeytinyağı, sarımsak ve baharatlarla karıştırılarak bir tür ezme yapılır. Kahvaltılarda, meze olarak veya et yemeklerine sos olarak kullanılır.
8. Çiğ Tüketim
Atıştırmalık: Tatlı biber türleri (özellikle dolmalık biber ve kapya biber) çiğ olarak tüketilir. Yoğurtlu soslar veya peynirle birlikte sağlıklı bir atıştırmalık alternatifi sunar.
9. Yemeklere Katılarak
Ana Yemeklerde: Biber, sote, et yemekleri, çorbalar ve güveçlerde sıkça kullanılır. Özellikle dolmalık biberler ve yeşil biberler etli veya sebzeli yemeklere lezzet katar.
Meze Olarak: Biber, özellikle acı biber, yoğurtlu veya zeytinyağlı mezelerde kullanılır.
Biberin farklı türleri ve hazırlanma yöntemleriyle yemeklere lezzet ve renk katması, onu mutfaklarda vazgeçilmez bir malzeme yapar.
Biberin kalorisi ve besin değeri
Biberin kalori ve besin değerleri, biberin türüne göre değişiklik gösterir. Tatlı ve acı biberler genellikle düşük kalorili olup, vitamin ve mineraller bakımından zengindir. İşte 100 gram taze kırmızı kapya biberin (tatlı biber) ve yeşil acı biberin ortalama besin değerleri:
1. Kırmızı Kapya Biber (100 g için)
Kalori: 31 kcal
Karbonhidrat: 6 g
Lif: 2 g
Şeker: 4.2 g
Protein: 1 g
Yağ: 0.3 g
C Vitamini: 127.7 mg (Günlük ihtiyacın %213’ü)
A Vitamini: 3131 IU (Günlük ihtiyacın %63’ü)
B6 Vitamini: 0.3 mg
Potasyum: 211 mg
Folat: 46 µg
Kalsiyum: 7 mg
Demir: 0.4 mg
2. Yeşil Acı Biber (100 g için)
Kalori: 40 kcal
Karbonhidrat: 8.8 g
Lif: 1.5 g
Şeker: 5 g
Protein: 2 g
Yağ: 0.4 g
C Vitamini: 242.5 mg (Günlük ihtiyacın %404’ü)
A Vitamini: 530 IU (Günlük ihtiyacın %11’i)
B6 Vitamini: 0.5 mg
Potasyum: 340 mg
Kalsiyum: 18 mg
Demir: 1.2 mg
Folat: 23 µg
Biber, Solanaceae (patlıcangiller) familyasından, Capsicum cinsine ait, hem acı hem tatlı çeşitleri bulunan bir sebzedir. Farklı şekil, renk ve tat profillerine sahip olan biberler, dünya genelinde mutfaklarda yaygın olarak kullanılır. Biber bitkisi, sıcak iklimlerde yetişir ve kırmızı, yeşil, sarı, turuncu gibi çeşitli renklere sahiptir.
Biberin hem taze hem de kurutulmuş hali kullanılabilir. Özellikle acı biberler, içerdiği kapsaisin maddesi nedeniyle karakteristik bir acılığa sahiptir. Kapsaisin, biberin acılığından sorumludur, aynı zamanda sağlık açısından bazı faydalar sağlar.
Biber Türleri
Tatlı Biberler: Kapya biberi, dolmalık biber gibi tatlı ve etli biberlerdir. Acı içermez ve genellikle yemeklerde, dolma yapımında ve salatalarda kullanılır.
Acı Biberler: Jalapeno, sivri biber, kırmızı acı biber gibi türlerdir. Yüksek kapsaisin içeriği ile acı bir tada sahiptir. Taze veya turşu olarak tüketilir.
Kurutarak Kullanılan Biberler: Kurutulmuş biberler (pul biber, isot) genellikle baharat olarak kullanılır.
Biberin faydaları ve sağlığımıza etkisi sorusuna cevap bulmaya çalıştık. Bunun yanı sıra, tüketim şekilleri ve içerdiği besinleri irdeledik. Biber hakkında bilmek istediklerinizi ve varsa sorularınızı yorumlarda yazabilir veya bana mail atabilirsiniz. Bir sonraki yazım biber yetiştiriciliği hakkında olacak. Araştırma ve yazım aşaması bittiğinde buraya link olarak ekleyeceğim.
